Nawigator Szkolny

Wykorzystaj cyfrowe skarby kultury w szkole!

Dzień dobry!

Nawigator szkolny to miniprzewodnik po skarbach kultury i nauki z polskiego internetu, skierowany do nauczycieli szkół ponadpodstawowych, podstawowych, osób związanych z edukacją poza granicami kraju i wszystkich, którzy chcieliby znaleźć wartościowe zbiory polskich instytucji i wykorzystać je w pracy dydaktycznej.

W Nawigatorze znajdziecie opisy i linki prowadzące do największych kolekcji polskich muzeów, archiwów i bibliotek cyfrowych, które są publicznie dostępne online, a także linki do wybranych materiałów edukacyjnych przygotowanych przez specjalistów.

Przewodnik zawiera opisy wybranych kolekcji dostępnych online i powiązanych materiałów edukacyjnych, zasady ponownego wykorzystania treści cyfrowych zgodnie z prawem, rodzaje materiałów edukacyjnych dostępnych online, przykłady lekcji i projektów z wykorzystaniem skarbów kultury pochodzących z polskich muzeów, bibliotek i archiwów, przykłady twórczych działań z wykorzystaniem internetu w społecznościach lokalnych oraz informacje o serwisach kulturalnych i edukacyjnych dostępnych w języku angielskim.

Celem Nawigatora jest zachęcić nauczycieli na wszystkich poziomach edukacji – szczególnie zaś nauczycieli szkół ponadpodstawowych – do korzystania z treści umieszczonych w Internecie przez biblioteki, archiwa i muzea z całego kraju.

Znajdź nas:

Pory roku na świecie. Scenariusz lekcji. Centrum Nauki Kopernik, ESA (Esero). CC BY-SA 2.0


Poznaj muzea i archiwa w sieci

W tej sekcji znajdziecie opisy największych i najciekawszych cyfrowych bibliotek, archiwów i kolekcji zbiorów polskiej kultury i nauki. Znajdują się tu wskazówki, jak korzystać z opisywanych serwisów i przykłady znajdujących się w nich materiałów, które mogą urozmaicić zajęcia. Opisy poszczególnych serwisów zawierają linki, dzięki którym można łatwo przejść bezpośrednio do opisywanych treści – kliknąć i rozpocząć przeglądanie i korzystanie z wybranych obiektów.

Przegląd internetowych źródeł wiedzy i kultury przygotowanych przez publiczne instytucje obejmuje między innymi Bibliotekę cyfrową POLONA, Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie i Narodowe Archiwum Cyfrowe, a także wybrane internetowe serwisy regionalne, takie jak Wirtualne Muzea Małopolski i serwis Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem.

Sekcja zawiera informacje o tym, jakiego rodzaju obiekty znajdują się w poszczególnych serwisach (dzieła sztuki, fotografie, obiekty 3D, książki, scenariusze lekcji) i informacje o tym, które materiały można nie tylko czytać, oglądać czy wyświetlać na zajęciach, ale także legalnie ponownie wykorzystywać w dalszej twórczej pracy (na przykład do tworzenia prac plastycznych, scenariuszy lekcji, prezentacji multimedialnych czy kolaży).

Karolina Pacek, W Galeryjce 1, fotomontaż utworzony z obrazu Jana Matejki ‚Bitwa pod Grunwaldem’ oraz fotografii Henryka Poddębskiego ‚Wielka Wieś’. Źródło: Wikimedia Commons, licencja CC BY-SA 4.0


Otwarta kultura, otwarta edukacja

W tym rozdziale zawarte są podstawowe informacje na temat domeny publicznej i wolnych licencji Creative Commons w kontekście pracy dydaktycznej z wykorzystaniem materiałów cyfrowych.

Niektóre materiały edukacyjne dostępne online są przeznaczone wyłącznie do oglądania lub czytania, jednak wiele innych można wykorzystywać w dowolny sposób. W tej sekcji piszemy, jak szybko zidentyfikować materiały przeznaczone do dalszego wykorzystania, i które serwisy zawierają obiekty do tego przeznaczone – oznaczone jako domena publiczna lub objęte wolnymi licencjami Creative Commons.

Znak domeny publicznej

Zainspiruj się i korzystaj!

Sprawdź, jakie rodzaje materiałów edukacyjnych są dostępne online w serwisach polskich muzeów, bibliotek i archiwów. Na zajęciach wykorzystać można między innymi gotowe scenariusze lekcji przygotowane przez ekspertów, prezentacje multimedialne, arkusze i karty pracy dla uczniów, filmy edukacyjne.

Fotografie, rysunki, cyfrowe dzieła sztuki i inne materiały z domeny publicznej i na wolnych licencjach można też wykorzystywać do twórczej pracy projektowej – korzystać z nich do tworzenia szkolnych prezentacji, plakatów, ulotek, gazetek oraz edukacyjnych projektów internetowych.

Sekcja opisuje również, jak poprawnie opisywać nowe prace – scenariusze lekcji, ilustracje, prezentacje i inne utwory stworzone w projektach dydaktycznych, w których wykorzystane zostały dzieła sztuki, fotografie czy inne obiekty objęte wolnymi licencjami lub należące do domeny publicznej.


Po sąsiedzku

Edukacja z pomocą narzędzi cyfrowych to nie tylko arcydzieła z kolekcji narodowych instytucji kultury. Oprócz korzystania ze zbiorów cyfrowych udostępnianych przez regionalne instytucje kulturalne, można realizować projekty edukacyjne oparte na tworzeniu nowych treści wspólnie z uczniami, a wybrane rezultaty publikować online.

Sekcja opisuje działania, jakie możecie podjąć w swojej miejscowości. Są wśród nich foto-spacery po regionalnych muzeach i skansenach, dokumentowanie lokalnych zabytków, ilustrowanie haseł Wikipedii poświęconych tematyce lokalnej i inne działania, dzięki którym uczniowie mogą aktywnie zaangażować się w życie kulturalne swojego regionu.

Fot. pxhere.com, CC0

Bliżej Polski

Ta sekcja opisuje serwisy internetowe poświęcone polskiej historii, kulturze i nauce, których treści dostępne są w języku angielskim. Znajdują się tu odnośniki do prezentacji multimedialnych o tematyce historycznej, portali prezentujących sylwetki wybitnych Polaków oraz serwisów zawierających dzieła sztuki i obiekty kultury opisane w języku angielskim.

Wesele góralskie w wykonaniu zespołu Wiyrchowianie, taniec Młodej Pary, fot. Marta Malina Moraczewska, Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0


Słowniczek

Słowniczek podstawowych pojęć związanych z cyfrowymi zbiorami instytucji kultury w Internecie.


Bibliografia

Bibliografia – książki, przewodniki, artykuły o wykorzystaniu cyfrowych zbiorów, edukacji medialnej, wykorzystaniu wolnych licencji i pracy z obiektami cyfrowymi. Większość materiałów źródłowych jest dostępna online.

Joe Crawford, San Diego City College, Retrieve a book, Wikimedia Commons, CC BY 2.0

Jeśli uczysz w szkole…

… i chcesz dowiedzieć się więcej, napisać o projekcie realizowanym we własnej szkole, napisać, jakie materiały edukacyjne są Twoim zdaniem najbardziej przydatne lub zadać pytanie – napisz!

Jeśli pracujesz w muzeum…

… lub innej instytucji, która udostępnia online ciekawe materiały edukacyjne i chcesz, abyśmy zamieścili je na tej stronie – daj nam znać!


O projekcie

Nawigator szkolny to przewodnik dla nauczycieli, który ułatwia nawigację wśród cyfrowych zbiorów polskich instytucji kultury w Internecie.

Zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci 2020

O autorce

Marta Malina Moraczewska – autorka tekstów (o ile nie zaznaczono inaczej) i koncepcji strony.

Realizuję i wspieram projekty edukacyjne i artystyczne wykorzystujące materiały cyfrowe. Współprowadziłam projekty Rok obrzędowy z Wikipedią, Dzielimy się Łodzią, redagowałam publikację Otwarte projekty cyfrowe.

CC BY-SA

O ile nie zaznaczono inaczej, treść strony jest dostępna na licencji Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0)