Nawigator Szkolny
Wykorzystaj cyfrowe skarby kultury w szkole!


Dzień dobry!
Nawigator szkolny to miniprzewodnik po skarbach kultury i nauki z polskiego internetu, skierowany do nauczycieli szkół ponadpodstawowych, podstawowych, osób związanych z edukacją poza granicami kraju i wszystkich, którzy chcieliby znaleźć wartościowe zbiory polskich instytucji i wykorzystać je w pracy dydaktycznej.
W Nawigatorze znajdziecie opisy i linki prowadzące do największych kolekcji polskich muzeów, archiwów i bibliotek cyfrowych, które są publicznie dostępne online, a także linki do wybranych materiałów edukacyjnych przygotowanych przez specjalistów.
Przewodnik zawiera opisy wybranych kolekcji dostępnych online i powiązanych materiałów edukacyjnych, zasady ponownego wykorzystania treści cyfrowych zgodnie z prawem, rodzaje materiałów edukacyjnych dostępnych online, przykłady lekcji i projektów z wykorzystaniem skarbów kultury pochodzących z polskich muzeów, bibliotek i archiwów, przykłady twórczych działań z wykorzystaniem internetu w społecznościach lokalnych oraz informacje o serwisach kulturalnych i edukacyjnych dostępnych w języku angielskim.
Celem Nawigatora jest zachęcić nauczycieli na wszystkich poziomach edukacji – szczególnie zaś nauczycieli szkół ponadpodstawowych – do korzystania z treści umieszczonych w Internecie przez biblioteki, archiwa i muzea z całego kraju.
Znajdź nas:

Poznaj muzea i archiwa w sieci
W tej sekcji znajdziecie opisy największych i najciekawszych cyfrowych bibliotek, archiwów i kolekcji zbiorów polskiej kultury i nauki. Znajdują się tu wskazówki, jak korzystać z opisywanych serwisów i przykłady znajdujących się w nich materiałów, które mogą urozmaicić zajęcia. Opisy poszczególnych serwisów zawierają linki, dzięki którym można łatwo przejść bezpośrednio do opisywanych treści – kliknąć i rozpocząć przeglądanie i korzystanie z wybranych obiektów.
Przegląd internetowych źródeł wiedzy i kultury przygotowanych przez publiczne instytucje obejmuje między innymi Bibliotekę cyfrową POLONA, Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie i Narodowe Archiwum Cyfrowe, a także wybrane internetowe serwisy regionalne, takie jak Wirtualne Muzea Małopolski i serwis Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem.
Sekcja zawiera informacje o tym, jakiego rodzaju obiekty znajdują się w poszczególnych serwisach (dzieła sztuki, fotografie, obiekty 3D, książki, scenariusze lekcji) i informacje o tym, które materiały można nie tylko czytać, oglądać czy wyświetlać na zajęciach, ale także legalnie ponownie wykorzystywać w dalszej twórczej pracy (na przykład do tworzenia prac plastycznych, scenariuszy lekcji, prezentacji multimedialnych czy kolaży).

Otwarta kultura, otwarta edukacja
W tym rozdziale zawarte są podstawowe informacje na temat domeny publicznej i wolnych licencji Creative Commons w kontekście pracy dydaktycznej z wykorzystaniem materiałów cyfrowych.
Niektóre materiały edukacyjne dostępne online są przeznaczone wyłącznie do oglądania lub czytania, jednak wiele innych można wykorzystywać w dowolny sposób. W tej sekcji piszemy, jak szybko zidentyfikować materiały przeznaczone do dalszego wykorzystania, i które serwisy zawierają obiekty do tego przeznaczone – oznaczone jako domena publiczna lub objęte wolnymi licencjami Creative Commons.

Zainspiruj się i korzystaj!
Sprawdź, jakie rodzaje materiałów edukacyjnych są dostępne online w serwisach polskich muzeów, bibliotek i archiwów. Na zajęciach wykorzystać można między innymi gotowe scenariusze lekcji przygotowane przez ekspertów, prezentacje multimedialne, arkusze i karty pracy dla uczniów, filmy edukacyjne.
Fotografie, rysunki, cyfrowe dzieła sztuki i inne materiały z domeny publicznej i na wolnych licencjach można też wykorzystywać do twórczej pracy projektowej – korzystać z nich do tworzenia szkolnych prezentacji, plakatów, ulotek, gazetek oraz edukacyjnych projektów internetowych.
Sekcja opisuje również, jak poprawnie opisywać nowe prace – scenariusze lekcji, ilustracje, prezentacje i inne utwory stworzone w projektach dydaktycznych, w których wykorzystane zostały dzieła sztuki, fotografie czy inne obiekty objęte wolnymi licencjami lub należące do domeny publicznej.

Po sąsiedzku
Edukacja z pomocą narzędzi cyfrowych to nie tylko arcydzieła z kolekcji narodowych instytucji kultury. Oprócz korzystania ze zbiorów cyfrowych udostępnianych przez regionalne instytucje kulturalne, można realizować projekty edukacyjne oparte na tworzeniu nowych treści wspólnie z uczniami, a wybrane rezultaty publikować online.
Sekcja opisuje działania, jakie możecie podjąć w swojej miejscowości. Są wśród nich foto-spacery po regionalnych muzeach i skansenach, dokumentowanie lokalnych zabytków, ilustrowanie haseł Wikipedii poświęconych tematyce lokalnej i inne działania, dzięki którym uczniowie mogą aktywnie zaangażować się w życie kulturalne swojego regionu.

Bliżej Polski
Ta sekcja opisuje serwisy internetowe poświęcone polskiej historii, kulturze i nauce, których treści dostępne są w języku angielskim. Znajdują się tu odnośniki do prezentacji multimedialnych o tematyce historycznej, portali prezentujących sylwetki wybitnych Polaków oraz serwisów zawierających dzieła sztuki i obiekty kultury opisane w języku angielskim.

Słowniczek
Słowniczek podstawowych pojęć związanych z cyfrowymi zbiorami instytucji kultury w Internecie.

Bibliografia
Bibliografia – książki, przewodniki, artykuły o wykorzystaniu cyfrowych zbiorów, edukacji medialnej, wykorzystaniu wolnych licencji i pracy z obiektami cyfrowymi. Większość materiałów źródłowych jest dostępna online.

Jeśli uczysz w szkole…
… i chcesz dowiedzieć się więcej, napisać o projekcie realizowanym we własnej szkole, napisać, jakie materiały edukacyjne są Twoim zdaniem najbardziej przydatne lub zadać pytanie – napisz!
Jeśli pracujesz w muzeum…
… lub innej instytucji, która udostępnia online ciekawe materiały edukacyjne i chcesz, abyśmy zamieścili je na tej stronie – daj nam znać!
Ilustracja wykorzystana w tle: Magdalena Sobolska, Odkryte ukryte miłości – Camping, kolaż. CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons. Lista wszystkich ilustracji zamieszczonych w tle serwisu i informacje o grafikach

O projekcie
Nawigator szkolny to przewodnik dla nauczycieli, który ułatwia nawigację wśród cyfrowych zbiorów polskich instytucji kultury w Internecie.
Zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci 2020

O autorce
Marta Malina Moraczewska – autorka tekstów (o ile nie zaznaczono inaczej) i koncepcji strony.
Realizuję i wspieram projekty edukacyjne i artystyczne wykorzystujące materiały cyfrowe. Współprowadziłam projekty Rok obrzędowy z Wikipedią, Dzielimy się Łodzią, redagowałam publikację Otwarte projekty cyfrowe.
CC BY-SA
O ile nie zaznaczono inaczej, treść strony jest dostępna na licencji Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0)
